Melisa lekarska (Melissa officinalis)
Jest to gatunek byliny z rodziny jasnowatych. Inne nazwy to: matecznik, starzyszek, rojownik, cytrynowe ziele. Dziko rośnie w Azji, Europie Południowej i w Afryce Północnej. Uprawiana jest na całym świecie, także w Polsce.
"Mel", to znaczy miód po łacinie, czyli słodycz, przyjemność. Melisę zalecano w ludowej medycynie na rozdygotane nerwy. Już od 1611 roku produkowany był lek o nazwie "Eau de melisee des carmes". Była to po prostu nalewka ze świeżych liści melisy, skórki cytrynowej, korzenia arcydzięgla z dodatkiem cynamonu, gałki muszkatołowej, kolendry i gożdzików. Lek ten leczył melancholię i uspokajał. Paracelsus - lekarz szwajcarski nazwał melisę "eliksirem życia"
Rośnie do wysokości nawet 60 cm, a niektóre gatunki nawet do 90 cm. Łodyga gałęzista, owłosiona, wydziela silny, cytrynowy zapach. Liście jajowate w kolorze ciemnej zieleni lub żółto-zielone karbowane po brzegach. Kwiaty na wiosnę i latem rozkwitają w miejscach połączeń z łodygą w kiście jasno-różowych lub białych kwiatków.
Olejek eteryczny, flawonoidy, fenolokwasy, triterpeny, śluzy, gorycze, sole mineralne, witamina C.
Olejek eteryczny, który działa uspokajająco znajduje się we włoskach gruczołowych melisy. Surowiec, aby miał odpowiednie działanie musi być świeży, nie podlegać obróbkom. Musi być odpowiednio suszony i przechowywany. Olejki zawarte w roślinie ulatniają się, więc złe przygotowanie lub przechowywanie sprawia, że używamy bezwartościowych składniki. Dlatego należy zaopatrywać się w zioła w wyspecjalizowanych sklepach zielarskich lub aptekach.
Inne zastosowanie melisy
Świeże liście melisy nadają się do sałatek i różnych marynat. Dobrze komponują się z rybami, majonezem i kiszoną kapustą.
Melisa jest dostępna niemal we wszystkich tradycyjnych aptekach i sklepach zielarskich. W formie herbatek i suszonych liści na wagę znajdziemy ją w wielu aptekach i sklepach internetowych oraz na Allegro. Dobrej jakości surowiec możemy zamówić w sklepie krainaziol.pl (cena około 11zł / 100 g).
Składniki: 10 łyżek liści melisy, 4 szklanki wody
Przygotowanie:
Liście melisy zalewamy wodą, doprowadzamy do wrzenia. Następnie odstawiamy na 10 minut i przecedzamy. Tak przygotowaną miksturę dodajemy do wanny z wodą.
Dorośli mogą stosować 2-4 łyżki stołowe dziennie, dzieci 2-3 łyżeczki. Sok można przygotować w wyciskarce lub ręcznie. Soku z ziół nie można przygotować przy pomocy sokowirówki. Do ręcznego przygotowania soku potrzebujemy: tarkę miseczkę, gęste sitko i gawałek gazy. Na miseczce kładziemy sitko. zioła miażdżymy na tarce. Następnie zawijamy miazgę w gazę i dokładnie wyciskamy nad miseczką.
Należy bezwzględnie pamiętać o tym, że zioła stosowane w stanie surowym muszą być świeże i zebrane w pewnym miejscu lub hodowlane. Zbieramy je w odległości co najmniej 70 metrów od szos, zakładów przemysłowych czy ścieków.
Składniki: 2 łyżki stołowe suszonych liści melisy, woda
Przygotowanie:
2 łyżki stołowe suszonych liści melisy zalać 3/4 szklanki ciepłej przegotowanej wody. Zamknąć szczelnie w szklanym pojemniku. Postawić w miejscu słonecznym na 2 dni. Przecedzić przez sitko i pić 4 razy dziennie po łyżce rozcieńczonej w szklance wody.
Składniki: 1 łyżka suchego rozdrobnionego ziela lub świeżych liści melisy
Przygotowanie:
1 łyżkę suchego rozdrobnionego ziela lub świeżych liści melisy zalać szklanką wrzątku. Parzyć pod przykryciem 20 min. Przecedzić. Pić trzy razy dziennie. Herbatka działa uspokajająco.
Składniki: świeżo rozdrobnione ziele melisy, gorący alkohol (40%-60%)
Przygotowanie:
1 część świeżo rozdrobnionego ziela zalać 5 częściami gorącego alkoholu (40%-60%), dobrze zamknąć i pozostawić na 7 dni. Przecedzić i zażywać 3 razy dziennie po 5 ml nalewki rozcieńczonej w 1/2szklanki wody. Można także smarować pleśniawki i opryszczkę.
Składniki: drobno poszarpane listki melisy, wódka, miód
Przygotowanie: Drobno poszarpane listki melisy zwilżyć wódką i zalać miodem. Spożywać 2 razy dziennie 1 łyżkę.
Składniki: 5 ml olejku eterycznego, 100 g maści bezzapachowej
Przygotowanie:
5 ml olejku eterycznego zmieszać ze 100 g maści bezzapachowej. Smarować bolące miejsca lub jako odstraszacz na komary i inne owady.
Składniki: 5-10 kropli olejku z melisy, 20 ml olejku migdałowego lub oliwa.
Przygotowanie:
rozcieńczyć 5-10 kropli olejku z melisy w 20 ml olejku migdałowego lub z oliwy. W czasie napięcia nerwowego lub dolegliwości klatki piersiowej używać do masowania ciała.